قلعه ایرج

این قلعه از زمان ساسانیان است ودر مزارع ورامین قرار دارد. از آن فقط دیوارهایش باقی مانده است و داخل قلعه به زمینهای کشاورزی تبدیل شده است. دیوارهای این قلعه مستطیل شکل حدود ۱۲ متر ارتفاع دارند و طول دیوارها ۱۴۴۰ در ۱۲۸۰ متر است. بدین ترتیب این قلعه را میتوان از بزرگترین قلعه های ایران به حساب آورد. درون دیوارهای قطور قلعه راهروهایی قرار داشته و برجکهای دیده بانی را به هم وصل میکرده است. ملات دیوارها از خشت و آجر است. در بیرون محوطه قلعه نیز سنگرهایی قرار دارد .در وسط هریک از اضلاع دروازه ای قرار داشته و هماکنون دروازه شمال شرقی از بقیه سالم تر مانده است.

آجر و خشت ملات دیوار قلعه را تشکیل میدهد

قلعه ایرج ورامین – برج و باروی قلعه و دیوار آن

قلعه ایرج ورامین – برج و باروی قلعه

نقشه هوایی قلعه ایرج – تهیه شده در دفتر فنی حفاظت و مرمت سازمان میراث فرهنگی

این قلعه که به شکل مستطیل است و ساختمان آن با خشت و گل ساخته شده، یکی از بزرگ‌ترین قلعه‌های ایران به حساب می‌آید.

قلعه ایرج یکی از بی‌نظیرترین قلعه‌های خشتی جهان است و با ارتفاع ۵۰ فوت با وسعت ۲۰۰ هکتار در دوران ساسانی ساخته شده اما به علت عدم حفاظت‌ از آن به شدت آسیب دیده است.

کلایس، باستان‌شناس اروپایی در مورد قلعه ایرج گفته: ابعاد داخلی شمال – جنوب قلعه ایرج ورامین ۱۲۱۴ متر و ابعاد شرقی – غربی آن ۱۱۵۰ متر است که با هیچ یک از قلعه‌های خشتی و تاریخی جهان قابل مقایسه نیست.

این قلعه در سمت شمال جاده ارتباطی ورامین به پیشوا قرار دارد و در ۴ جهت بنا، دروازه‌هایی به منظور فراهم ساختن امکان ورود و خروج به درون آن ساخته شده است. از چهار دروازه تنها دروازه اصلی که در شمال شرقی واقع شده، باقی مانده است.

از این قلعه بزرگ تنها حصار آن با چهار دروازه باقی مانده که این حصار دارای ضخامتی بین ۱۷ تا ۲۲ متر و بیشترین ارتفاع آن ۱۶ متر است. نمای بیرونی حصار در چهار طرف ۱۴۶ برج و نیم دایره ای دارد که حد فاصل هر دو برج با چهار طاق‌نما تزئین شده که این طاق‌نما در بعضی قسمت‌ها به صورت دو طبقه است.

درون دیوارهای قطور قلعه ایرج راهروهایی تعبیه شده که برجک‌های دیده‌بانی را به هم وصل می‌کرده است. ملات دیوارها از خشت و آجر است. در بیرون محوطه قلعه نیز سنگرهایی قرار دارد.

منبع : همشهری آنلاین و سایت شهرداری ورامین