به گزارش ورامین سیتی به نقل از فارس، چهل و چهارمین عصرانه ادبی خبرگزاری فارس اختصاص به بزرگداشت از محمدتقی قشقایی شاعر و نویسنده داشت.
* وزیری: قشقایی دلبسته کویر و ورامین است/ چتر قشقایی پس از مرحوم طالقانی برای جوانان
سعید وزیری از دوستان و اساتید این شاعر در این مراسم اظهار داشت: آشنایی من با قشقایی به سالها قبل برمیگردد البته باید بگویم علیرضا طالقانی پایهگذار انجمن شعر و ادب ورامین بود و از میان شاگردان تربیت شده آنجا عزیزترینشان آقای قشقایی بود چرا که پس از او قشقایی اجازه نداد دوستان شاعر پراکنده شوند البته در محیطی که شعر چندان طرفداری ندارد دشوار است زیرا در منطقه کویر افکار بیشتر باز است ولی شعر طرفدار ندارد.
وزیر در ادامه با بیان اینکه قشقایی در چنین جامعهای به شعر پر و بال داد و این موضوع سرمایه ارزشمند شمرده میشود، گفت: قشقایی راه استاد خود را ادامه داد، البته در این مسیر برخی قدرشناس هستند و برخی بیمهری میکنند.
وی در ادامه با بیان اینکه هنگامی که آقای طالقانی فوت کرد خیلی زود فراموش شد افزود: قشقایی پس از درگذشت طالقانی تنها کسی بود که به فکر افتاد اشعار استادش را جمعآوری کند. این دفتر را او با هزینه شخصی منتشر کرد قشقایی نه تنها بد کسی را نمیگوید بلکه قدرشناس نیز هست.
این شاعر در ادامه به اشعار قشقایی اشاره کرد و توضیح داد: او غزل میگوید چون دلبسته کویر و ورامین است اندیشه قشقایی همیشه در حال حرکت است و مهم این نیست که به چه چیزی رسیده یا میخواهد برسد مهم این است که انسان در ادبیات توقف نکند.
وزیر به طرح روی جلد کتاب این شاعر اشاره و به طراحی درختان تاکید کرد و گفت:این درختان روی جلد رنج افراد را به یاد انسان میاندازد و نشانه اندیشه روشن و سبز شاعر است. او شعر نو و نیمایی میگوید و شعر کهن را هم خوب میشناسد البته شعر کهن پذیرشش راحتتر است ولی کم کم میتوان شعر خوب کهن گفت. از زمانهای گذشته پس از حافظ و امثال او غزل مُرد اما برخی گفتند باید اندیشههای فلسفی را وارد شعر کنیم و همه راهها را رفتم اما باز هم نشد و من فکر میکنم شعرهایی که از قید و بند قافیه آزاد شود حرفهایی بهتری برای گفتن دارند.
* محدثی خراسانی: ژرفای آثار قشقایی بواسطه همزیستی با انسانهاست
در ادامه مصطفی محدثی خراسانی قشقایی را یکی از شاعرانی با چهرهای متمایز دانست و از صرف وقت و انرژی او برای دیگران تقدیر کرد و گفت: من هم همین مسیر را رفتهام اما خیلیها به من میگویند انرژی را که برای دیگران صرف کردهاید اگر برای شعر خود میگذاشتید پیشرفت بهتری میداشتید اما من فکر میکنم آنچه از این تعاملها آموختهام ارزشمندتر است.
این شاعر در ادامه با بیان اینکه ژرفا، عمق و دردی که در آثار قشقایی موج میزند به خوبی قابل لمس است و بخشی از آن را مرهون زیستن با هستی و انسانها است، افزود: همین مراودات او با دیگران و آموزشهای مکرر باعث شده این ژرفا در شعرش موج زده و عایدش شود زیرا شعر زندگی است و تعامل با هستی و انسانها است.
وی گفت:قشقایی همه گونههای شعر را آزمود اما فکر میکنم در اشعار سپیدش راحتتر است و عرصه جولان اندیشه، احساس و دریافتهای معرفتی او سپید است. ویژگی آثار سپید این است که در اشعار کلاسیک ذهن و زبانها خیلی متفاوت است ممکن است برخی در آغاز کار از بزرگان شعر متاثر باشند اما بعد کمی فاصله میگیرند و تاثر کمتری در آثارشان دیده میشود اما در شعر سپید اینگونه نیست زیرا در شعر سپید گونههای مختلف نداریم و تنها چند اسلوب آمده و خیلی کم استقلال ذهنی و زبانی در شعر سپید شاعران دیده میشود.
وی گفت: قشقایی اما ذهن و زبان مخصوص به خود را پیدا کرده است شاید دلیلش این باشد که در پی جو رایج نبوده و با صفا و صمیمیت فطری خود پیش رفته است اگر چه نشان میدهد مطالعه عمیق در آثار گذشتگان داشته است اما آنها نتوانسته سیطره بر ذهن و زبانش یابد از این رو هر کدام از آثارش رنگ شخصیتی شاعر در ذهن و زبانش موج میزند.
محدثی خراسانی مجموعه کفشها، سینهها و طواف که دارای فضای عاشورایی است را مورد بررسی قرار داده و گفت: شعر خاطره است و اشعاری که مبتنی بر خاطره است اغلب در زمان یا مکانهایی ثبت میشود این شاعر نیز شعری پیرامون سفر به اماکن مقدس را دارد که دریافتهای خود را از آنها ثبت کرده اما انرژی اصلی الهام و هستهای که شعر حول آن تشکیل میشود یک خاطره تاثیرگذار است که در اکثریت اشعار دیده میشود.
این شاعر یکی از شعرهای قشقایی را خواند و به کتاب دین هم اشارهای کرد و گفت: این اثر کتابی فطری، صمیمی و زلال است که در خیلی از اشعار اجتماعی کتاب نگاههای معرفتی در لایههای زیرین شعر نشان میدهد عاشقانهها معرفتی است اگر چه ظاهری عاشقانه دارد و میتواند مصداقی زمینی نشان دهند اما چمبره پوشش معرفتی سایه متانت را بر اشعار عاشقانه گسترانده است.
وی در پایان سخنان خود به کشفهای اختصاص شاعر در کتاب اشاره کرد و آنها را فراوان برشمرد و اضافه کرد: من در برخی از اشعار خصوصا اشعاری که کمی طولانیتر میشود تأمل کردم و دیدم قشقایی در اشعار کوتاه موفقتر ظاهر شده است زیرا در شعرهایی که اطناب بسیار دارد چند شعر کوتاه از میان آن میتوان خارج کرد.
* حقدوست: در وجود قشقایی حسادت مرسوم شاعرانه وجود ندارد
شهره حقدوست همسر قشقایی نیز به شخصیت او اشاره کرد و گفت: از سال ۷۳ او را میشناسم از کلاسهای مرحوم علیرضا طالقانی و آقای وزیری با یکدیگر آشنا شدیم حتی با شعر و ادبیات آشنا شدیم ولی ۷ سال پس از آن ازدواج کردیم و من آنچه در زندگی دیدم این است که در وجود قشقایی حسادت مرسوم شاعرانه وجود ندارد و تمام تلاشش این بود که فرزندان منطقه را ارتقاء داده و آثارشان را چاپ کند که این موضوع حتی اعتراض من را نیز در بر داشت اما باید بگویم بسیاری از بچههای ورامین و حتی من شعر را از او آموختهایم.
* میرجعفری: خاطرهمحوری شعر قشقایی نشان از صراحت اوست
سیداکبر میرجعفری در سخنانی کوتاه پیرامون اینکه پیشتر یادداشتی در مورد اشعار قشقایی نوشتهام، گفت: قشقایی از جمله افرادی است که راه شعر و ادبیات را آهسته، پیوسته و طبیعی طی کرده است حضور در عرصه ادبیات یک حضور مستمر و دائم باید باشد اگر آموختنی است باید ذره ذره به دانش خود بیفزاییم و کسانی در این عرصه موفق هستند که با تعامل و ارتباط با شاعران ذهن خود را تازه کنند. یاد دادن و جز یاد گرفتن از نسل جوان در پی این تعاملات ثمری نخواهد داشت پس این ارتباط باعث تازگی شعر قشقایی شده است.
میرجعفری به سخنان به محدثی پیرامون خاطرهمحور بودن اشعار قشقایی اشاره کرد و گفت: باید بگویم شعر خودش خاطره است از این جهت که ما باید چیزی را تجربه کرده باشیم چه ذهنی چه غیرذهنی، تا آن را بیان کنیم و اگر این تجربه اتفاق نیفتد در عالم هپروت سیر خواهیم کرد. این خاطرهمحوری شعر قشقایی نشان از صراحت اوست ارتباط قشقایی با نسلهای بعد از خود امیدوارم که همچنان مستدام باشد.
* نظری: بومیگرایی در اشعار قشقایی موج میزند
نظری از دیگر سخنرانان این مراسم بود که در جملاتی کوتاه گفت: قشقایی در اشعارش نشان داد از خود شروع کرده تا به کل هستی برسد در کتاب نشان داد که از منطقه کوچک آمده و میخواهد بگوید اصالتم را حفظ کردم او شعرهای بسیار کلاسیک، آزاد و … گفته است اما در تمام آنها بومیگرایی موج میزند و در کتاب دیگرش به نام طواف علاقه قلبی و صمیمیت دینیاش را بروز میدهد.
نظری به سخنان رهبر انقلاب در میان شاعران مبنی بر اینکه شعر حکمت است اشاره کرد و گفت: ایشان مصداق این حدیث را اینگونه مطرح کردند که جبهه مظلوم را خالی نکنید ذوق و استعداد ایشان یک موهبت الهی است. قشقایی در اشعارش خصوصا در این کتاب که در خصوص مکانهای زیارتی است نشان داد موضوعات در اشعارش بروز و ظهور دارند که برخاسته از فطرت بود.
* زریان: صمیمیت و منش قشقایی برجستهتر از شعرش است
رحیم زریان در این نشست به سابقه دو دهه آشنایی خود با قشقایی پرداخت و با بیان اینکه به این سابقه افتخار میکنم گفت: صمیمیت و منشش برجستهتر از شعرش است همین موارد در مورد شخصیت قیصر امینپور نیز مشاهده میشد ساختار شعرش در قالب کلاسیک،آزاد با صور خیال موسیقی،تصویر و ..نشان میدهد او با ادبیات آشنایی دارد.
وی گفت: بیش از دهها شب شعر در تهران، ورامین و گیلان با سلمان هراتی داشتیم او در سن ۲۷ سالگی عروج کرد اما در همین سن کم هم با عناصر شعر آشنا بود و این آشناییها میتواند یک کار را ماندگار کند.
* از حضور قشقایی در جبهه تا یادی از اساتید ادبیات
در پایان این مراسم قشقایی ضمن اشاره به اینکه ضمن گرامیداشت یاد و خاطره مرحوم طالقانی گفت: محمود بیات دو ماه پیش درگذشت او از معلمان شاعر پرتلاش بود .
وی گفت: اما آشنایی من با مرحوم علیرضا طالقانی نیز به یک اتفاق فرهنگی پیش از شعر برمیگردد در زمانهایی که گروههای هنری دانشآموزی راه افتاده بود و برنامههایی اجرا میکرد وی گفت: این گروه از استان تهران راهاندازی شد سال ۶۶، از مدرسه به عنوان گروه فرهنگی به جبهه رفتیم سرود و قرآن برای رزمندگان میخواندیم و در این گروه طالقانی یکی از سه نفر پرتلاش بود از آنجا با هم آشنا شدیم و پس از ان هر منطقهای که به دست رزمندگان آزاد میشد او پیرامونش شعر میسرود و پس از آهنگسازی ما عازم آنجا شده و سرود میخواندیم پس طالقانی یکی از اثرگذارترین افراد در ادبیات اشعارمان بود که بسیار ناشناخته بود و هست. امثال طالقانی و وزیرها از سالها قبل در بخش ادبیات برجسته بودند که باید به جوانان این نسل معرفی شوند.
این شاعر ادامه داد: باید بگویم شعر برای من علیالسویه است و هرگز هدف نبوده که برای رسیدن به آن باید تلاش کرد.
وی در خاتمه سخنان خود از انتشارات نظری برای همکاری در انتشار کتاب طلوع خرداد تقدیر کرد و گفت: این اثر حقیقتاً کار خوبی شد قیام ۱۵ خرداد مردم ورامین در قالبی منسجم گردآوری شد که از آن واقعه به یادگار خواهد ماند.
قشقایی پس از این سخنان اولین شعر کتاب ایل را برای حاضران خواند. در این مراسم از سوی خبرگزاری فارس، سازمان هنریرسانهای اوج و دانشگاه ورامین هدایا و لوح تقدیر به این شاعر اهدا شد.